با اقدامات بسیار مناسب و طرحهای آبخیزداری، جنگلکاری در اراضی ملی استان تهران 32 هزار هکتار توسعه یافت.

به گزارش خبرنگار ایانا، معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی استان تهران در جمع خبرنگاران گفت: آبخیزداری مدیریت کلیه منابع طبیعی و انسانی واقع در یک حوزه آبخیز به منظور بهره برداری بهینه و پایدار است.

محمدرضا منصوری افزود: نتیجه آبخیزداری سبب تغذیه سفره آبهای زیرزمینی، افزایش تولید محصول و بهره گیری از مجموعه گسترده دانش و تجربه در راه یافتن به پیشگیری و رویارویی با فرسایش خاک، سیلابهای مخرب، حفظ و احیا آبخیزهای بحرانی، بهره برداری کامل از سرمایه گذاریهای هنگفت مالی در منابع اقتصادی کشور، بهره برداری مناسب و درست از منابع طبیعی و کشاورزی حوزه های آبخیز، تقویت پوشش گیاهی و کاهش زیانهای سیلهای ویرانگر می شود.

وی خاطرنشان کرد: در اثر عدم اطلاع از روشهای بهره برداری صحیح، جنگلها و مراتع سرسبز به بیابانهای بی آب و علف بدل می شوند. متاسفانه بعضی افراد به دنبال کسب درآمد بیشتر اقدام به شخم این اراضی جهت کشت دیم می کنند که خود زمینه را جهت فرسایش و تخریب بیشتر زمین فراهم می کند.

منصوری گفت: بوته کنی، قطع درختان، چرای مفرط و شخم در جهت شیب در مراتع در نهایت مراتع و جنگلها را به بیابانهای خشک و بی آب و علف تبدیل خواهد کرد. با ادامه روند تخریب مراتع، فشار بیشتری به مراتع وارد خواهد شد.

وی افزود: فرسایش خاک هر سال شدیدتر شده و با هر بارندگی، خاک با ارزش از دسترس خارج می شود و با فقیر شدن پوشش گیاهی، دامداران مجبور به تعلیف دام با استفاده از سرشاخه های درختان و علوفه های دستی می شوند و کمبود علوفه باعث سوء تغذیه، ضعف و بیماری دام می شود و کاهش تولید گوشت و شیر و کم شدن درآمد دامداران را به دنبال خواهد داشت و در نتیجه فشار بر پوشش گیاهی حوزه آبخیز بیشتر خواهد شد.

منصوری در ادامه گفت: با از بین رفتن پوشش گیاهی در سطح مراتع در مواقع بارندگی، آب بدون اینکه در خاک نفوذ کند به سرعت روی سطح زمین جاری شده و جویبارهای کوچک دست به دست یکدیگر می دهند و سیلابهای بزرگی به راه می افتد که در مسیر خود، روستاهای پایین دست، جاده ها، پلها و زمینهای زراعی را تخریب می کند.

وی افزود: با انجام عملیات آبخیزداری و احیای پوشش گیاهی شرایط مجددا جهت بهره برداری با مدیریت صحیح فراهم می شود. باید دانست که در این مرحله نیز چنانچه بدون توجه به نکات فنی بهره برداری صورت گیرد، امکان تخریب و بیابانزایی وجود دارد و سرمایه و بودجه صرف شده به هدر خواهد رفت.

منصوری اهداف مدیریت منابع آبخیز جلوگیری از پر شدن مخازن سدها در اثر رسوبات، حفظ خاک و جلوگیری از تخریب و فرسایش آن، حفظ و افزایش پوشش گیاهی، حفظ و توسعه منابع آب موجود در منطقه، جلوگیری از بروز سیلابها و هرز آبها و مهار آنها در داخل مسیرها، بالا بردن سطح زندگی و درآمد آبخیزنیشنان و زیباسازی محیط زیست برشمرد.

وی وسعت حوزه های آبخیز استان تهران را دو میلیون و یک هزار و 729 هکتار برشمرد و گفت: در یک تقسیم بندی کلی شامل حوزه آبخیز سدهای موجود، در دست ساختمان و حوزه های داخلی است.

منصوری در ادامه گفت: آب و هوای استان تهران از تنوع خاص شرایط توپوگرافی آن تبعیت کرده و میزان بارندگی آن از حداقل 80 میلیمتر در مناطق کویری تا 800 میلیمتر در ارتفاعات متغیر است و متوسط بارندگی استان 2/272 میلیمتر برآورد شده است که تامین کننده آب قابل استحصال برای حوزه های آبخیز و در نهایت شرب، کشاورزی و صنعت است.

وی میزان بیلان آبی در استان تهران بالغ بر چهار میلیارد مترمکعب است که میزان قابل استحصال آن زا طریق سدهای موجود هزار و 251 میلوین مترمکعب است (145 میلیون مترمکعب نیز از رودخانه های پراکنده و متفرقه قابل استحصال است و در مجموع 4/1 میلیارد مترمکعب روان آب سطحی را تشکیل می دهد) که عموما به مصرف آب شرب استان تهران می رسد.

منصوری همچنین میزان برداشت از آبهای زیرزمینی در استان را سالانه بالغ بر 5/2 میلیارد مترمکعب برآورد می شود. مصرف آب شرب تهران بزرگ و سایر شهرهای استان در شرایط فعلی سالانه بالغ بر 5/1 میلیارد مترمکعب و مصارف کشاورزی سالانه بالغ بر 2/2 میلیارد مترمکعب است. همچنین سالانه بالغ بر 325 میلیون مترمکعب هرزآب مستقیم و سریع در کل حوزه های آبخیز استان تهران تولید می شود.

وی افزود: از لحاظ کاربردی یک میلیون و 285 هزار و 249 هکتار مرتع و از 274 هزار و 979 هکتار اراضی کشاورزی شامل کشت آبی 206 هزار و 600 و پنج هزار و 352 کشت دیم و 63 هزار و 27 آیش است. سهم بیابانهای استان تهران 97 هزار و 473 هکتار و سایر اراضی (سایر، مسکونی، صنعتی مسیل آبراهه و...) 344 هزار و 28 است.

وی درباره سیاستهای پیش بینی شده در حوزه فنی و آبخیزداری گفت: مدیریت پایدار منابع آب و خاک، شناسایی و کنترل علل تخریب سرزمین، بهبود شرایط زیست محیطی ناشی از اجرای فعالیتهای اصلاحی و احیایی، بهره برداری پایدار از تمامی پتانسیلهای موجود، کمک به بهبود شاخصهای توسعه انسانی شامل اشتغال، فقر، مهاجرت، کنترل جمعیت و... در جوامع روستایی و عشایری مستقر در اراضی که نتایج آن باعث و... از مهمترین سیاستهای این حوزه است.

توسعه 320 هزار هکتاری جنگلکاری در اراضی ملی

معاون آبخیزداری درباره رونابهای سطحی گفت: سالانه بالغ بر 325 میلیون مترمکعب هرزآب مستقیم در کل حوزه های آبخیز استان تهران تولید می شود که مربوط به یک میلیون و 476 هزار و 440 هکتار وسعت مناطق سیلخیز استان معادل 74 درصد از سطح کل استان است.

وی افزود: با اجرای عملکرد ارجایی آبخیزداری، شامل عملیات مکانیکی از جمله سنگی، خاکی و... سالیانه 996/51766 مترمکعب هرزآب در کل حوزه های آبخیز استان تهران کنترل شده و به ذخیره آبهای زیرزمینی افزوده می شود و از خسارات سیل در پایین دست کاسته می شود. بنابراین با عملیات آبخیزداری انجام شده سالیانه 8/51 میلیون مترمکعب آب تولید و استحصال می شود.

منصوری خاطرنشان کرد: بر اثر کاهش سیلخیزی و بهم خوردن تعادل هیدرولوژیکی سالیانه حداقل امکان تامین آب برای دو هزار و 500 هکتار از اراضی موجود در حوزه های پایین دست از دست می رود و خسارت ناشی از آن حدود 39 هزار و 920 میلیون ریال برآورد شده و با اجرای عملیات آ»خیزداری هزینه ای معادل سه هزار و 570 میلیون ریال خسارت کاهش پیدا می کند.

وی گفت: خسارت ناشی از سیلگیری مناطق پاینی دست حدود شش هزار و 811 میلیون ریال برآورد شده که با اجرای عملیات آبخیزداری هزار و 592 میلیون ریال کاهش خسارت داشت./