انار از جمله مزيت هاي صادراتي ايران است که در سال هاي اخير با توجه به حضور رقباي جديد در بازارهاي جهاني، توجه بيش از پيش مسئولين را طلب مي کند. خواستگاه انار ايران بوده و به صورت تازه خوري، کنستانتره و غيره به بازارهاي خارج از کشور صادر مي شود. پس از بروز سرمازدگي در سال 86، بخش اعظمي از باغات کشور دچار آسيب شد که با اقدامات انجام شده تا حد زيادي کاهش توليد در سال جاري تعديل و انارهاي مورد استفاده در توليد کنستانتره که در واقع انارهاي درجه 3 به شمار مي روند، به قيمت هر کيلو 500 تومان به فروش رفت. بروز آفات و بيماري هاي در کاهش ميزان توليد اين محصول و بازار پسندي آن نقش به سزايي دارد و به همين منظور طرح هاي مطالعاتي مختلفي در ارتباط با کنترل اين آفات در دست اجراست.
سرمازدگي يکي از مشکلات اصلي انار
سرمازدگي در درختان انار يکي از مهمترين مشکلات آن است که تاکنون در اين ارتباط تحقيق جامعي انجام نشده است. اين درخت مخصوص مناطق نيمه گرمسيري است و بنابراين همه ساله سرمازدگي خسارات بالايي به اين گياه وارد مي کند. بر اساس تحقيقات انجام شده در مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي استان يزد، از ميان 760 رقم موجود در کلکسيون ذخاير توارثي اين مرکز، ارقام مقاوم به سرما شناسايي شده است. بر اساس اين گزارش ارقام خواجه اي قصر الدشت، شهوار پوست قرمز اصفهان، شيرين جوک بجستان، پوست سياه، وحشي کن تهران با توجه به خصوصيات ميوه بيشترين ميزان تحمل به تنش سرما را دارند.
کرم گلوگاه آفت اصلي انار
يکي ديگر از مشکلات انار، بحث آفات از جمله کرم گلوگاه است. اين آفت همه ساله قابل توجه بوده و در مواردي ميزان آن از 30 درصد محصول نيز تجاوز مي نمايد. كرم گلو گاه انار كه لاروگونه اي از شب پره است، زمستان را بصورت لارو در انارهاي باقيمانده روي درخت و ريخته شده در زير آن سپري مي کند . بررسي هاي جديد محل هاي ديگرمانند داخل برخي از ساير ميوه ها مانند انجير و نير زير پوستك هاي درختان را نيز به عنوان محل هاي زمستان گذراني لاروهاي اين آفت به اثبات رسانده است. در اواسط بهار و همزمان با رشد نسبي ميوه هاي انار حشرات كامل آفت ظاهر شده و تخم هاي خود را به صورت انفرادي و يا چند عدد درون تاج و داخل پرچم ها قرار مي دهد. لاروها پس از خروج از تخم از قسمت تاج ميوه وارد ميوه شده و به تغذيه از بخش هاي مختلف درون ميوه مي پردازند. پس از مدتي با ايجاد تغيير رنگ و لهيدگي در قسمتي از ميوه به سادگي مي توان ميوه هاي آلوده را ا زميوه هاي سالم تشخيص داد. سوراخ ايجاد شده در تاج ميوه راه ورود قارچ هاي ساپروفيت را فراهم کرده و معمولا" ميوه هاي آلوده، حاوي توده هاي سياهرنگ قارچ ها مي باشند. لارو تمام دوره رشدي خود را درون ميوه سپري کرده و در پايان مجدداً به محل تاج ميوه بازگشته و در آنجا به شفيره و در نهايت حشره كامل تبديل مي شود. بدين ترتيب نسل بعدي آفت آغاز به فعاليت مي کنند.
مبارزه با كرم گلوگاه انار
از آنجائي كه اين آفت تخم هاي درون تاج ميوه هاي انار، بين پرچم ها قرارداده و لاروها از همان محل مستقيماً وارد ميوه کرده و تمام دوره لاروي خود را داخل ميوه سپري مي کند، از گزند سموم مصون بوده و لذا در حال حاضر هر گونه عمليات سمپاشي بر عليه آن ها فاقد نتيجه خواهد بود. بهترين روش مبارزه با اين آفت روش مكانيكي يعني جمع آوري و معدوم کردن انارهاي آلوده حاوي لارو است. در اين روش مبارزه زمان جمع آوري انارهاي آلوده اهميت بسيار زيادي دارد. از آنجائيكه آفت علاوه بر ميوه هاي آلوده محل هاي زمستان گذراني ديگري نيز دارد بنابراين جمع آوري ميوه هاي آلوده در فصل زمستان در كاهش جمعيت و خسارت آفت تأثير كمتري دارد . لذا توصيه مي گردد عمل جمع آوري ميوه هاي آلوده ازمرداد ماه و همزمان با پديدارشدن اولين ميوه هاي آلوده شروع شده و تا فصل برداشت ادامه يابد. جمع اوري ميوه هاي آلوده در مرداد ماه و معدوم کردن آن ها به جمعيت نسل دوم آفت صدمه قابل توجهي وارد کرده و جمعيت نسل هاي بعدي آفت در همان سال نيز كاهش مي يابد و در نهايت خسارت آفت تقليل خواهد يافت. بنابراين توصيه مي شود باغداران عمليات جمع آوري و معدوم نمودن انارهاي آلوده را از مرداد ماه آغاز کرده و اين عمل را به طور مداوم و در دوره هاي زماني مختلف تا زمان برداشت محصول دنبال نمايند. بديهي است بدين ترتيب در زمستان نيز ميوه اي روي درخت باقي نخواهد ماند و در نتيجه در كاهش جمعيت آفت در سال بعد نيز مؤثر خواهد بود. روش ديگري كه در برخي از استانهاي كشور و به صورت تلفيق با جمع آوري ميوه هاي آلوده انجام مي شود، استفاده از زنبور پارازيتوئيد تخم اين آفت ( تريكو گراما) مي باشد. نتايج به دست آمده در استان يزد نشان داده كه استفاده از اين حشره مفيد در چند مرحله و در كنار آن جمع آوري ميوه هاي آلوده درفصل تابستان خسارت آفت را به ميزان قابل قبولي كاهش داده است. گزارش هايي نيز مبني بر مقاومت برخي از ارقام انار نسبت به اين آفت وجود دارد.
نماتد ريشه
يکي ديگر از آفات انار که در نقاط مختلف ايران گزارش شده، نماتد ريشه است که علايم ظاهري اين آفت به صورت توقف رشد، ضعف عمومي، زردي برگ ها، ريزش برگ هاي فوقاني، لخت و خشک شدن تدريجي سرشاخه ها و غده اي شدن ريشه انار است. اين آفت سبب زوال و مرگ تدريجي درختان مي شود. يکي از مهمترين راه هاي آلودگي باغ هاي انار به اين آفت استفاده از نهال هاي آلوده است. آلودگي نهال هاي جوان انار به نماتد مولد غده، از توسعه و نفوذ ريشه نهال ها به عمق مناسب جلوگيري و با افزايش نماتد در خاک، موجبات زوال و مرگ گياه را فراهم مي کند. احداث باغ هاي انار در زمين هاي عاري از آلودگي به نماتد ريشه گرهي و مراقبت از باغ جهت جلوگيري از آلودگي هاي بعدي، حداقل بين 5 تا 7 سال قبل از استقرار درختان ضروري است. قبل از حداث باغ هاي جديد انار و نهالستان ها بايد آزمايش تشخيص آلودگي احتمالي خاک و تعيين ميزان آلودگي به صورت دقيق انجام شود.
منبع : لقمه
