بنا به اعلام سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، ریشه کنی بیماری طاعون گاوی در عالم بهداشت حیوانات، با فرود انسان بر روی ماه برابری می کند.
ظرف 18 ماه آینده این سازمان در کنار سازمان جهانی بهداشت حیوانات و دیگر نهادهای مرتبط به طور رسمی ریشهکنی مهلکترین بیماری دامی شناخته شده را اعلام خواهند کرد.
این برای اولین بار در تاریخ حیات بشر است که چنین توفیقی در مقابله با یک بیماری مهلک دامی حاصل میآید و نیز دومین باری است (اولین مورد، آبله در سال 1980 است) که تلاش انسان موجب آن شده است.
طاعون گاوی به طور مستقیم انسان را مبتلا نمیسازد اما برای گاوها و چهارپایانی که انسان برای کسب درآمد، غذا و استفاده از نیروی آنها در مزارع به کار میگیرد، کشنده و مهلک است. در واقع پس از شیوع، میزان مرگ و میر به 100 درصد میرسد. عامل آن یک ویروس است که از طریق تماس با مواد آلوده سرایت میکند.
طاعون گاوی در طول هزاران سال با مرگ میلیونها گاو و وابستگان وحشی آنها به اقتصاد جوامع لطمات زیادی وارد ساخته است.
این بیماری از آسیا به اروپا انتقال یافت و در سالهای 386-376 قبل از میلاد ضربه مهلکی به امپراتوری روم وارد نمود.
در دهه 1700 میلادی بار دیگر در فرانسه شیوع پیدا کرد و قحطی شدیدی ایجاد نمود و به اغتشاشاتی که در بحبوحه انقلاب 1789 برپا شده بود، دامن زد. با ورود این بیماری به کشورهای حاشیه صحرای آفریقا در اواخر قرن نوزدهم، 80 تا 90 درصد گاوهای این مناطق از میان رفتند و معیشت و رزق بسیاری از گلهداران فنا شد و آنها را در برابر هجوم استعمارگران اروپایی آسیبپذیر ساخت.
در دهه 1920 از اسکاندیناوی به دماغه امید نیک در آفریقای جنوبی و از کرانههای اقیانوس اطلس در آفریقا به فیلیپین گسترش یافت و یک بار در برزیل و بار دیگر در استرالیا همهگیر شد.
در اوایل دهه 1980، این بیماری هنوز در سراسر جهان بیداد میکرد و این بار در جنوب آسیا، خاورمیانه و آفریقا مصایب فراوانی آفرید. در دهه1980، 2 میلیارد دلار به نیجریه خسارت زد و در سال 1994 جان بیش از 50 هزار گاو در شمال پاکستان را گرفت.
پس از 1960، مقابله با این بیماری با تولید یک واکسن جدید به طور جدی آغاز شد. با وجود توفیقات اولیه، این برنامه دنبال نشد و بیماری را همچنان به حال خود رها ساخت. طاعون گاوی مانند ویروس آنفولانزای پرندگان و آنفولانزای خوکی توقفناپذیر به نظر میرسید.
سازمان فائو از اواخر دهه 1980 ضمن برگزاری جلسات مختلف با مسئولان دامپزشکی کشورهای عضو، تلاشهای جدیدی را برای مقابله با این بیماری آغاز کرد. در سال 1994 برنامه ریشهکنی طاعون گاوی در جهان (GREP) اعلام شد. این برنامه ساز و کارهایی برای هماهنگی در سطح جهان برای مقابله و کنترل بیماری ارایه میداد. در مراحل بعدی، آموزش کشاورزان در مورد شناسایی و گزارش بیماری در سطح محلی انجام شد. همکاری سازمان فائو و آژانس بینالمللی انرژی اتمی باعث توسعه و انتقال فناوری جدیدی برای تشخیص این بیماری شد.
بین سالهای 1994 تا 2009 حدود 170 کشور در ریشهکنی این بیماری کامیاب شدند و اکنون به نظر میرسد که آخرین ذخیرهگاه آن نیز پاکسازی شده باشد.
طبق اعلام فائو افزایش تولید هند به دلیل ریشهکنی طاعون گاوی از سال 1965 تا 1998 بالغ بر 289 میلیارد دلار بوده است. در همین دوره سود حاصل از افزایش تولید در آفریقا به 1 میلیارد دلار در سال میرسد و بدون شک میلیاردها دلار نیز عاید کشورهایی مانند سریلانکا، پاکستان، افغانستان، ایران، عراق و ترکیه شده است.
رییس بخش دامپزشکی فائو، غلبه بر این بیماری را حاصل سرمایهگذاری کافی در بخش تحقیقات و هماهنگی جهانی برای رفع این معضل دانست.
منبع: خبرگزاری کشاورزی ایران
